Sự phóng đại về kung fu Trung Hoa đến từ ngòi bút đại tài của cố tiểu thuyết gia Kim Dung. Nhưng khi nhận định về nhân vật mạnh nhất, Kim Dung lại hoàn toàn giữ lý trí - Keobongda24.
Kim Dung ưu ái Tiêu Phong?
Tranh luận ai xứng danh "thiên hạ đệ nhất" là đề tài vô cùng quen thuộc với người hâm mộ tiểu thuyết Kim Dung. Một cuộc tranh luận không bao giờ có hồi kết.
Nhưng bản thân cố tiểu thuyết gia người Hong Kong từng không ít phen gợi ý về cái tên xứng đáng, không ai khác hơn Tiêu Phong. Một nhân vật không mang dòng máu người Trung Quốc.
"Trời sinh thần võ, gặp mạnh lại càng mạnh hơn", "có những lúc gặp phải đối thủ võ công tinh diệu hơn, nội công cao hơn, nhưng cứ đến lúc khẩn yếu quan đầu, đều thắng bởi một chiêu nửa thức"...
Đó là cách Kim Dung mô tả về sự lợi hại của Tiêu Phong, gần như chấm dứt mọi tranh cãi "ai là thiên hạ đệ nhất" trong chuỗi tiểu thuyết của ông.
Vậy vì sao Kim Dung - một người rất đề cao tinh hoa, văn hóa của người Trung Quốc cổ đại, lại ưu ái một võ nhân không phải Hán tộc đến thế? Vì lý trí của ông thực sự thừa nhận sự thiện chiến, dũng mãnh áp đảo của dân tộc Khiết Đan.
Lý trí của Kim Dung cho thấy một phần sự thật về chủng người Khiết Đan trong lịch sử, và là một chủ đề thú vị trong làng thể thao đỉnh cao ngày nay.
Trải qua nghìn năm lịch sử, tộc người Khiết Đan ngày nay đã không còn. Nhưng hậu duệ của họ vẫn còn rải rác khắp nơi, luôn luôn đi kèm với hình tượng dũng mãnh, thiện chiến như tổ tiên.
Người Khiết Đan nổi tiếng dũng mãnh, thiện chiến - Ảnh: XN
Từ khoảng thế kỷ 12-15, tộc người Khiết Đan tan rã, rồi hòa nhập vào nhiều cộng đồng khác nhau: một bộ phận sáp nhập vào người Trung Quốc, số khác tản sang Trung Á, Tây Bắc và Siberia.
Ngày nay, nhiều nhóm dân tộc như Mông Cổ, Kyrgyz, Kazakh, Buryat, Evenk, Tungus… đều được các nhà nghiên cứu cho rằng mang yếu tố di truyền và văn hóa tương đồng với người Khiết Đan trước đây.
Điểm chung nổi bật của các cộng đồng này là môi trường sống khắc nghiệt - thảo nguyên, núi cao, khí hậu lạnh giá - buộc họ phải rèn luyện thể chất từ nhỏ.
Cưỡi ngựa, săn bắn, đấu vật, bắn cung không chỉ là kỹ năng sống, mà còn trở thành biểu tượng văn hóa, in sâu trong DNA thể thao của họ.
Võ truyền thống - nền móng từ tuổi thơ
Ở Mông Cổ, võ Bokh (vật truyền thống) được dạy cho trẻ em ngay từ khi mới biết đi. Người lớn thường cho con cái vật nhau hoặc vật với động vật để tập sức bền.
Môn võ này có phần tương đồng với kỹ thuật vật của người Khiết Đan, có tính thực chiến rất cao, cực kỳ hữu dụng khi đánh xáp lá cà trên chiến trường.
Những đô vật Mông Cổ sau này nổi bật cả ở Naadam - lễ hội quốc gia, lẫn ở các sàn đấu quốc tế như sumo Nhật Bản hay võ MMA. Không ngẫu nhiên mà các yokozuna (đại tướng sumo) lẫy lừng của Nhật trong nhiều năm gần đây đều là người Mông Cổ.
Tại Kyrgyzstan, môn alysh (vật đai) là niềm tự hào quốc gia. Trẻ con thường quấn khăn đai và tập vật ở sân cỏ làng.
Khi trưởng thành, họ mang lối đánh này lên sàn quốc tế. Kyrgyzstan từng đăng cai Đại hội Thể thao du mục thế giới (World Nomad Games), nơi alysh cùng cưỡi ngựa, bắn cung trở thành môn thi trọng điểm.
Kazakhstan lại đặc biệt mạnh ở boxing và vật tự do. Nền tảng này đến từ cả di truyền thể chất lẫn văn hóa coi trọng sức mạnh nam nhi.
Cả Kyrgyzstan (trái) lẫn Kazakhstan (phải) đều được xem là những cường quốc trong làng đô vật - Ảnh: WF
Những đô vật và võ sĩ boxing Kazakhstan từ lâu đã là đối thủ đáng gờm ở Olympic. Trẻ em ở các vùng nông thôn được khuyến khích tham gia thể thao từ sớm, nhiều khi bắt đầu từ vật truyền thống Kazakh Kuresi, rồi tiến lên đấu trường chuyên nghiệp.
Gene, môi trường và thành tích hiện đại
Nghiên cứu di truyền học cho thấy các cộng đồng người du mục Trung Á và Bắc Á thường mang các haplogroup (nhóm gene đơn bội) phổ biến ở thảo nguyên.
Cụ thể, đó là haplogroup C2, C3 vốn liên quan đến thể trạng to lớn, dung tích phổi cao và khả năng thích nghi tốt với môi trường khắc nghiệt.
Đây là nhóm gene di truyền có nguồn gốc với người Khiết Đan trước đây. Điều này góp phần lý giải vì sao họ có ưu thế trong những môn cần sức bền, sức mạnh và tinh thần quyết liệt.
Thành tích thể thao minh chứng rõ ràng. Mông Cổ với dân số chỉ khoảng 3,3 triệu người, không có nền tảng khoa học thể thao đáng kể, đã giành hơn 30 huy chương Olympic, chủ yếu ở vật, judo và boxing.
Sự dũng mãnh của họ lớn đến mức, khi người Mông Cổ bắt đầu học sumo, họ lấn át cả các võ sĩ người Nhật. Từ năm 2000 đến nay, đoàn Mông Cổ hầu như luôn đứng đầu ở Giải vô địch sumo thế giới.
Một thống kê trên The Diplomat năm 2022 cho thấy 70% số hộ gia đình Mông Cổ có ít nhất một người từng học các loại võ vật, cho thấy dân tộc này quen thuộc với việc đấu vật như thế này.
Kyrgyzstan với dân số 7 triệu cũng liên tục góp mặt ở đấu trường đấu vật và võ đối kháng quốc tế. Kazakhstan, đông dân hơn, trở thành cường quốc Olympic của Trung Á.
Cả 2 quốc gia này đều từng giành rất nhiều huy chương Olympic ở nhóm các môn võ, đặc biệt là vật. Và một bộ phận đáng kể các võ sĩ, đô vật hàng đầu người Nga cũng xuất thân từ các dân tộc Trung Á, có nguồn gốc liên quan đến người Khiết Đan.
Rõ ràng, việc Kim Dung mô tả "Tiêu Phong mạnh nhất" là dựa trên cơ sở thực tiễn. Ngay cả với ngòi bút phóng đại về kung fu Trung Hoa, cùng sự tự tôn quen thuộc về dòng máu người Hán, cố văn hào người Hong Kong vẫn giữ sự công tâm khi đánh giá nhân vật của mình.